Τα τελευταία χρόνια, η ηλεκτρονική τραπεζική αποτελεί μέρος της καθημερινότητας μας. Internet banking, mobile banking είναι κάποια από τα εναλλακτικά ψηφιακά δίκτυα συναλλαγών τα οποία και στην χώρα μας γνωρίζουν μεγάλη ανάπτυξη.
Ο καταναλωτής απολαμβάνει τις διευκολύνσεις που παρέχει η τεχνολογία και στις τραπεζικές συναλλαγές. Ταυτόχρονα όμως απαιτείται η μέγιστη προσοχή στον ασφαλή χειρισμό των ηλεκτρονικών δικτύων για να αποφύγουμε δυσάρεστες εκπλήξεις καθώς καθημερινά πλέον είναι τα περιστατικά ηλεκτρονικής απάτης.
Επιτήδειοι, με διάφορα προσχήματα υποκλέπτουν προσωπικά μας δεδομένα και περιουσιακά στοιχεία, όπως μεταξύ άλλων χρήματα από τις κάρτες, τους τραπεζικούς μας λογαριασμούς κλπ.
Η αύξηση των ποσοστών ηλεκτρονικής απάτης, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στον «Ν» ο δικηγόρος κα διαπιστευμένος διαμεσολαβητής ΥΔΑΔ, Γιώργος Γιαπρακάς, είναι ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Το 2019 η Ελληνική Αστυνομία είχε καταγράψει 619 θύματα, τα οποία διπλασιάστηκαν το 2020, με τον ρυθμό αύξησής τους να είναι αλματώδης το διάστημα 2021-2023. Πέρυσι, ο αριθμός των θυμάτων ήταν μεγαλύτερος κατά 53% σε σχέση με το 2022 και κατά 385% έναντι του 2021!
Οι πιο συχνές μορφές ηλεκτρονικής απάτης είναι οι ακόλουθες:
1. Phishing: Με την τεχνική αυτή ο δράστης επιχειρεί με αποστολή παραπλανητικών μηνυμάτων email ή SMS να εξαπατήσει τον ανυποψίαστο πολίτη, ο οποίος καταχωρεί τους κωδικούς του e-banking του, στοιχεία πιστωτικών του καρτών και τους κωδικούς μίας χρήσης (OTP). Ο δράστης πλέον γνωρίζει τα προσωπικά δεδομένα του θύματος και πραγματοποιεί παράνομες μεταφορές χρημάτων, προβαίνει σε αγορές αγαθών μέσω διαδικτύου, χρεώνοντας τους λογαριασμούς των θυμάτων τους.
2. Ηλεκτρονική απάτη με πρόφαση την επιδιόρθωση Υπολογιστή: Ο πολίτης δέχεται τηλεφωνική κλήση από άγνωστο αριθμό όπου ενημερώνεται από κάποιον που συστήνεται ως τεχνικός από μεγάλη εταιρεία πληροφορικής, ότι ο υπολογιστής του είναι δήθεν μολυσμένος με ιούς. Στη συνέχεια, ο «τεχνικός» ζητά να εγκαταστήσει λογισμικό απομακρυσμένης διαχείρισης, για τη δήθεν επιδιόρθωση του προβλήματος και επιτυγχάνει να αποσπάσουν παρανόμως τους προσωπικούς κωδικούς του θύματος στο e-banking καθώς και τους κωδικούς μίας χρήσης (OTP) που λαμβάνει εκείνη την στιγμή μέσω SMS ή Viber, με αποτέλεσμα την μεταφορά χρηματικών ποσών από τον λογαριασμό του θύματος.
3. Αγορές και πωλήσεις μέσω αγγελιών στο διαδίκτυο: Ο δράστης αναρτά αγγελίες στο διαδίκτυο για δήθεν πώληση διάφορων προϊόντων ( αυτοκίνητα, κινητά τηλέφωνα κλπ) και εξαπατά τους υποψήφιους αγοραστές, οι οποίοι αποστέλλουν προκαταβολές ή ολόκληρο το ποσό, χωρίς όμως ποτέ να παραλάβουν αυτό που αγόρασαν.
4. Επενδυτικές απάτες: Ο δράστης προσεγγίζει το υποψήφιο θύμα, είτε μέσω τηλεφώνου είτε μέσω email, υποδυόμενος ότι εργάζεται σε δήθεν μεγάλη επενδυτική εταιρεία του εξωτερικού και τους υπόσχεται υψηλές αποδόσεις επενδύοντας χρήματα μέσω εικονικής επενδυτικής διαδικτυακής πλατφόρμας.
Τι μπορεί να κάνει το θύμα
Εύλογα προκύπτει το ερώτημα τι κάνω σε περίπτωση που διαπιστώσω ότι έπεσα θύμα ηλεκτρονικής απάτης. «Καλό είναι ο πολίτης να μην ενεργεί μόνος χωρίς την κατάλληλη νομική υποστήριξη. Να απευθυνθεί σε κάποιον δικηγόρο γνώστη του χειρισμού τέτοιων υποθέσεων που θα τον κατευθύνει υπεύθυνα σε όλη τη διαδικασία» αναφέρει ο κ. Γιαπρακάς
«Αμέσως μόλις διαπιστώσει κάποιος ότι έπεσε θύμα ηλεκτρονικής απάτης, ο ίδιος ή ο δικηγόρος του, επικοινωνεί με την τράπεζα που τηρείται ο λογαριασμός του, για να αμφισβητήσει τις επίμαχες συναλλαγές και να ζητήσει την ακύρωση τους.
Η συνήθης πρακτική της τράπεζας είναι να αποποιείται των ευθυνών της για οποιαδήποτε τυχόν έλλειψη ή υπαιτιότητα της, είτε γιατί χρειάζεται χρόνο για να ερευνήσει και να αξιολογήσει την ευθύνη που πιθανόν φέρει, είτε γιατί αδυνατεί να ανταποκριθεί οικονομικά με την καταβολή αποζημίωσης των πελατών της που πέφτουν καθημερινά θύματα τέτοιων απατών.
Παράλληλα, καταγγέλλει το περιστατικό στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και ασκεί αγωγή προς την τράπεζα με αίτημα την πλήρη αποκατάσταση των χρημάτων που απώλεσε με την ηλεκτρονική απάτη, αλλά και τυχόν περαιτέρω αποζημίωση, εξαιτίας της τυχόν οικονομικής ζημίας που δύναται να υποστεί, αλλά και της ηθικής του βλάβης, στο πλαίσιο τόσο ενδοσυμβατικής ή και αδικοπρακτικής ευθύνης της τράπεζας, όσο και του Ν. 4537/2018, αλλά και του Νόμου προστασίας του καταναλωτή (Ν. 2251/1994)».
