Λύση στο πρόβλημα της λειψυδρίας που αντιμετωπίζουν πολλά νησιά με τη χρήση αφαλάτωσης σε συνδυασμό με παραγωγή πράσινης ενέργειας προωθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Η λειψυδρία δοκιμάζει τις αντοχές της Ελλάδας φέτος το καλοκαίρι, με τους αγρότες να κοιτάζουν με απόγνωση τις… ρωγμές στο έδαφος λόγω ξηρασίας και τους νησιώτες να βιώνουν το μαρτύριο της σταγόνας.
Στη Θεσσαλία πριν από 10 μήνες οι αγρότες ήρθαν αντιμέτωποι με τον Daniel, που έφερε ακραία πλημμυρικά φαινόμενα. Τώρα όμως, η ξηρασία είναι αυτή που απειλεί τις περιουσίες τους.
Απελπιστική είναι η κατάσταση και στην Κρήτη, με αρκετές περιοχές του νησιού να έχουν τεθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. «Μας φέρνουν πόσιμο νερό από το διπλανό χωριό», λέει χαρακτηριστικά κάτοικος του νησιού, μιλώντας στον ΣΚΑΪ.
Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης 14 δήμοι
Συνολικά 14 δήμοι της χώρας έχουν κηρυχθεί από την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Μεταξύ αυτών είναι πέντε δήμοι της Κρήτης, η Σέριφος, η Σίφνος, η Λέρος, ο Πόρος, οι Σπέτσες, ο δήμος Σάμης στην Κεφαλονιά καθώς και περιοχές στην Κόρινθο, την Αλεξανδρούπολη και την Ξάνθη.
Η κατάσταση στις λίμνες
Μεγάλη πτώση της στάθμης του νερού σε σχέση με το 2022 διαπιστώνεται σε δύο σημαντικούς ταμιευτήρες νερού στη χώρα μας, σύμφωνα με δορυφορική ανάλυση δεδομένων από την Επιχειρησιακή Μονάδα BEYOND του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ. Συγκεκριμένα, στην τεχνητή λίμνη Μόρνου, στη Στερεά Ελλάδα και στο φράγμα Αποσελέμης, στην Κρήτη.
Όπως εξηγεί η Επιχειρησιακή Μονάδα BEYOND του ΙΑΑΔΕΤ/ ΕΑΑ «είναι φανερό ότι και στις δύο περιπτώσεις η στάθμη του νερού έχει μειωθεί και η διαφορά πτώσης μεταξύ του 2022 και του 2024 παρουσιάζεται με διαγράμμιση. Το εμβαδόν της επιφάνειας της διαφοράς τους καλύπτει περίπου 4700 στρέμματα και 600 στρέμματα αντίστοιχα στους 2 χάρτες».
Την ίδια ώρα, σημαντική μείωση παρατηρείται το τελευταίο διάστημα και στην έκταση της τεχνητής λίμνης του Πηνειού στην Ηλεία λόγω της απουσίας βροχών, των υψηλών θερμοκρασιών αλλά και ως αποτέλεσμα του πολύ ήπιου χειμώνα με τις περιορισμένες χιονοπτώσεις.
Οπως είπε στον Ελεύθερο Τύπο ο μετεωρολόγος και διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Κώστας Λαγουβάρδος, «με εξαίρεση κάποιες περιοχές στη Δυτική Ελλάδα, στην Ηπειρο και τη Δυτική Μακεδονία, το διάστημα Οκτώβριου – Απριλίου οι βροχές ήταν αρκετά μειωμένες. Αντίστοιχα, δεν είχαμε και πολλές χιονοπτώσεις, που θέλουμε να έχουμε γιατί όταν λιώνουν την άνοιξη τα χιόνια τροφοδοτούν τους υδροφόρους ορίζοντες και έτσι είναι καλύτερος τρόπος να μαζέψεις νερό από το να βρέξει πολύ, που μεγάλο μέρος του χάνεται στη θάλασσα».
Για το Αιγαίο συγκεκριμένα, η τελευταία καλή χρονιά ήταν το 2019, καθώς καταγράφηκαν πολλές βροχές. «Εκτοτε οι βροχοπτώσεις ήταν κάτω από τον μέσο όρο. Ειδικά στις Κυκλάδες, όπου η περίοδος που βρέχει είναι μόλις 5-6 μήνες, αρκούν δύο κακές χρονιές για να παρουσιαστεί θέμα», τονίζει ο κ. Λαγουβάρδος.
Στέρεψαν οι περισσότερες πηγές στην Ανατολική Μακεδονία
Όπως σημειώνεται στο Dnews, δύσκολες καταστάσεις βιώνουν οι κάτοικοι της Ανατολικής Μακεδονίας εξαιτίας της λειψυδρίας, με τους φορείς να καταβάλλουν δραματικές προσπάθειες προκειμένου να καλύψουν τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες για πόσιμο και καθαρό νερό. Σε περιοχές όπως στον Δήμο Κάτω Νευροκοπίου το οξύτατο πρόβλημα της λειψυδρίας αντιμετωπίζεται με διακοπές στην υδροδότηση.
Την ίδια ώρα, οι δήμοι ζητούν άδειες για διάνοιξη νέων αρδευτικών γεωτρήσεων, ώστε οι αγρότες να μπορέσουν να ποτίσουν τις καλλιέργειές τους και με το δεδομένο ότι φέτος η ΔΕΗ ελευθέρωσε από το φράγμα του Θησαυρού μόλις 70 εκατομμύρια κυβικά νερού για άρδευση, όταν το 2021 είχε ελευθερώσει για τον ίδιο σκοπό 168 εκατομμύρια!
Σύμφωνα με το ΑΜΠΕ, την ιδιαίτερα ανησυχητική κατάσταση συμπληρώνουν θλιβερές εικόνες όπως αυτή του εμβληματικού και μοναδικής ομορφιάς πάρκου των πηγών της Αγίας Βαρβάρας, στο κέντρο της Δράμας, όπου οι πηγές στέρεψαν, με αποτέλεσμα η δημοτική αρχή να εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο μεταφοράς των υδρόβιων πουλιών που διαβιούν στις λίμνες του. Ταυτόχρονα, ορισμένοι Τοπικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) δεν διαθέτουν πλέον καθόλου νερό για οικολογική παροχή. Είναι τόσο μεγάλο το πρόβλημα της λειψυδρίας στη Δράμα, που την περασμένη Κυριακή μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας, με πρωτοβουλία του οικείου ποιμενάρχη κ. Δωρόθεου, αναπέμφθηκε δέηση σε όλους τους ναούς!
Με το θερμόμετρο να φτάνει στον ορεινότερο οικισμό της ακριτικής Δράμας ακόμα και τους 38 βαθμούς, ο δήμαρχος Κάτω Νευροκοπίου Λευτέρης Ταμπουρίδης έκανε λόγο για πρωτοφανή «κακοκαιρία», που ποτέ άλλοτε δεν γνώρισε η περιοχή. «Για το Νευροκόπι το φυσιολογικό είναι το χειμώνα να έχει μισό μέτρο χιόνι και το καλοκαίρι η θερμοκρασία να είναι κάτω από τους 30 βαθμούς. Το χειμώνα είχαμε πολύ κρύο, καθόλου χιόνια και ελάχιστες βροχές, ενώ το καλοκαίρι το θερμόμετρο σκαρφάλωσε στους 38 βαθμούς. Για εμάς εδώ επάνω, αυτό που βιώνουμε είναι κακοκαιρία», τόνισε. Οπως είπε, η δημοτική αρχή αναγκάζεται να διακόπτει την ύδρευση στη διάρκεια της νύχτας, προκειμένου να γεμίσουν οι ταμιευτήρες ώστε να παρέχει ξανά το νερό την επόμενη μέρα.
Σε πολλούς οικισμούς στον Δήμο Προσοτσάνης μεταφέρεται νερό με υδροφόρες, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες των κατοίκων, καθώς οι πηγές από τις οποίες υδροδοτούνταν οι περιοχές αυτές έχουν στερέψει. «Το μεγαλύτερο πρόβλημα το αντιμετωπίζουν οι κοινότητες που βρίσκονται προς τη μεριά του Μενοίκιου όρους και του Φαλακρού», τόνισε ο δήμαρχος Προσοτσάνης, Θόδωρος Αθανασιάδης.
Με ακτογραμμή 65 χιλιομέτρων και παραλιακό μέτωπο που τους καλοκαιρινούς μήνες «βουλιάζει» από τουρίστες, ο Δήμος Παγγαίου αναμετράται με τις αντοχές του. Το πρόβλημα της έλλειψης νερού είναι υπαρκτό και όπως τόνισε ο δήμαρχος Φίλιππος Αναστασιάδης, «η προνοητικότητά μας για τη δημιουργία υποδομών που θα εξασφαλίζουν πόσιμο νερό απομάκρυναν μέχρι στιγμής τον κίνδυνο να μείνουν χωρίς νερό πολλές περιοχές. Αν όμως συνεχιστεί η ίδια κατάσταση και τον επόμενο χειμώνα, τότε πραγματικά θα φτάσουμε σε αδιέξοδο». Σύμφωνα με τον ίδιο, για την υδροδότηση τουριστικών περιοχών όπως η Ν. Ηρακλείτσα και η Ν. Πέραμος, ανατολικά της πόλης της Καβάλας μεταφέρεται νερό με δίκτυο ύδρευσης 45 χλμ. μακριά.
Απελπισία στα νησιά
Οπως είπε στον Ελεύθερο Τύπο ο δήμαρχος της Σερίφου Κωνσταντίνος Ρεβίνθης, «σε αυτή τη φάση δεν έχουμε διακοπή υδροδότησης, ωστόσο τα αποθέματα του νερού λιγοστεύουν, υπάρχει αυξημένη ζήτηση λόγω τουρισμού, οπότε ο επόμενος μήνας θα είναι τουλάχιστον δύσκολος».
Η Σέριφος εξυπηρετεί τις ανάγκες της από γεωτρήσεις, πηγές, πηγάδια και από το φράγμα του νησιού, το οποίο όμως έχει λίγο νερό ακόμα μέσα. Πρόβλημα σαν το φετινό, όπως αναφέρει ο δήμαρχος, είχε να εμφανιστεί στο νησί εδώ και 20 χρόνια.
Αντίστοιχα προβλήματα υπάρχουν και στη Σίφνο. Σύμφωνα με τα όσα εξήγησε στον Ελεύθερο Τύπο» η δήμαρχος Μαρία Ναδάλη, «γίνονται προσπάθειες για να μην είναι δύσκολοι οι επόμενοι μήνες».
Οπως είπε, το νησί σήμερα εξυπηρετείται συνολικά από τέσσερις μονάδες αφαλάτωσης. Ωστόσο, όπως διευκρίνισε, «υπάρχει μια ανησυχία από τη δημοτική αρχή, καθώς εκτιμούμε ότι οι καταναλώσεις στο διάστημα Ιουλίου – Οκτωβρίου ενδέχεται να ανέλθουν σε ένα νούμερο που θα είναι παραπάνω από τη δυνατότητα παραγωγής».
Σύμφωνα με την κ. Ναδάλη, «πριν από περίπου έναν μήνα είχαμε μια απρόβλεπτη βλάβη στη μεγάλη μονάδα αφαλάτωσης και αυτό μας δημιούργησε οξύ πρόβλημα σε δύο οικισμούς».
Το κυβερνητικό σχέδιο
Λύση στο πρόβλημα της λειψυδρίας που αντιμετωπίζουν πολλά νησιά με τη χρήση αφαλάτωσης σε συνδυασμό με παραγωγή πράσινης ενέργειας προωθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Σύμφωνα με τον υπουργό Θόδωρο Σκυλακάκη, το σχέδιο που επεξεργάζεται το υπουργείο περιλαμβάνει την κατασκευή υβριδικών μονάδων παραγωγής ρεύματος με αιολικά, φωτοβολταϊκά, αντλησιοταμίευση και μονάδες αφαλάτωσης που θα χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ρεύματος και γλυκού νερού για ύδρευση και άρδευση.
Η αντλησιοταμίευση θα χρησιμοποιείται τόσο για παραγωγή ενέργειας με υδροηλεκτρικούς στροβίλους όσο και ως αποθήκη ενέργειας καθώς τις ώρες που η ζήτηση ενέργειας θα είναι χαμηλή και η παραγωγή από αιολικά και φωτοβολταϊκά υπερβαίνει την κατανάλωση, η περίσσεια ενέργειας θα χρησιμοποιείται για την επιστροφή του νερού στον ανάντη ταμιευτήρα προκειμένου να ξαναχρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ρεύματος.
Η προκήρυξη των έργων αναμένεται το φθινόπωρο ενώ έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση ύψους 200 εκατ. ευρώ από τα Ταμείο Απανθρακοποίησης καθώς το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού των έργων θα κατανέμεται στην κατασκευή των “πράσινων” μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, δικαιολογώντας έτσι την ένταξη των έργων στο εν λόγω ταμείο.
Μέσω της προκήρυξης θα καλούνται οι ενδιαφερόμενοι νησιωτικοί Δήμοι που αντιμετωπίζουν προβλήματα λειψυδρίας να υποβάλουν τις προτάσεις τους.
